Een aantal jaren geleden werkte ik bij een regionale krant waar ik een eigen taalcolumn had, die ik #retrowoord noemde. Ik blies het stof af van woorden of uitdrukkingen die we bijna vergeten waren. Het was altijd leuk om te onderzoeken waar een woord precies vandaan kwam en hoe oud het eigenlijk is. 

Dezelfde nieuwsgierigheid bekroop me zeer recent toen ik het woord ‘hamsteren’ nieuw leven ingeblazen zag worden, onder meer door die geweldige vertaling door de doventolk bij de persconferentie van het kabinet.

Hamsteren is geen oud woord. Inderdaad het beeld dat je erbij hebt van een hamster die zijn wangetjes volpropt om zoveel mogelijk eten te kunnen bewaren klopt.

Het begrip werd voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog. Nederland was in die tijd ‘neutraal’, maar dat zorgde er toch niet voor dat we ongestoord ons leven verder konden leiden. Veel levensmiddelen waren schaars.

Het woord is ontleend aan het Duitse Hamstern en werd gebruikt om duidelijk te maken dat men een stille/geheime voorraad aanlegde (tegen de voorschriften in).

In 1917 waren namelijk rantsoeneringsmaatregelen genomen. In dat opzicht is er ruim een eeuw later niet veel veranderd, er wordt tijdens deze coronacrisis gehamsterd bij het leven tegen de nadrukkelijke aanwijzingen van het kabinet in.

Foto’s van 1917 laten zien dat mensen in de rij stonden voor aardappelen en ander voedsel. De huidige hamsteraars zullen met hun voorliefde voor wc-papier een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis schrijven.